Lületaşı Ustası Ayhan Karahan

Yok olan meslekleri düşündükçe içimden bir şeyler kopuyor. Düşünsenize bir daha gramafon ustası, olmayacak. Keçe yapımını bizzat yapan kimse kalmayacak ve bu meslekleri bizden sonraki nesiller tanımayacak. İki Kadın Anadolu’da projesi kapsamında gittiğimiz şehirlerde yok olan mesleklerin son temsilcilerini bizzat araştırıyoruz. Onlarla mutlaka tanışıp sohbet ediyoruz. İşte lületaşı ustası Ayhan Karahan da onlardan biri. Şu an ondan daha genç usta yok. Ziyaret ettiğimizde kendisi  Çin için üretim yapıyordu. Yani onu dünya tanıyor ama biz çok da değerini bilmiyoruz.

Lületaşı yataklarının nerede ise tamamı Eskişehir’de bulunuyor fakat orada bu işi yapan çok az. Bir dönem Bir Usta Bin Usta projesi kapsamında Lületaşı İşlemeciliği konusunda eğitim veren Ayhan Karahan, kendisinin askerlikten sonra bu işe başladığını, kendi kendini geliştirip, internetten katalog siparişleri vererek ufkunu açtığını söylüyor. Fakat gençlerin bu tip sanat işlerine olan ilgisinin neredeyse hiç olmadığını, yok olmakta olan bu meslekleri gençlere tanıtmak ve onları bu işleri yapma konusunda özendirmek gerektğini de ekliyor.

Lületaşı pipolar

Lületaşını işlerken çok yumuşak gibi görünse de bıçağı elime alınca öyle kolay iş olmadığını gördüm. Lületaşının en büyük özelliği emici olmasıymış. Çok hafif ve gözenekli olan lületaşı kurutulduktan sonra tekrar neme veya herhangi bir gaza maruz kalırsa bu nemi veya gazı büyük ölçüde emiyormuş. Tekrar kururken de bu nemin veya gazın içindeki artıkları bünyesinde tutuyormuş. İşte bu yüzden pipo için çok uygun.  Pipo dışında lületaşı hediyeliklerinin başında takı, tesbih, magnet, biblo geliyor.

Ayhan Karahan en çok Viyanalı ustalardan ilham alıyor. Zaten kendisinin yaptığı işi de tanımlarken onların ismiyle zikrediyor; “Ayhan Karahan Meerschaum Pipes”. Her figürü işleyebiliyor. Fakat fotoğraflarını gönderip kendi piposunu yapmasını isteyenler oluyormuş, sadece bunu yapmıyor. Bize kısacık bir sürede yaptığı köpek figürü de çok ilgi çekiciydi. Bir kere yanlış yere bıçak atarsa geriye dönüşü olmuyormuş hatanın.

Su kuyusu gibi derinliklere inilerek çıkarılan taşlar, taş çıkaranlar tarafından temizleniyor yani öyle kolay elde edilen bir şey değil lületaşı. Üstelik bugün bir tane bulabilirken üç ay hiç bulamadıkları oluyor. Anlayacağınız meşakkatli bir iş. Bir o kadar da değerli. Büyük kızı başta heveslenmiş ama artık eline almıyormuş. Ayhan Karahan’ın tek umudu küçük kızı. Onun bir usta olmasını çok istiyor.

Odunpazarı’nın tarihi dokusu içinde, tonda hafif bir müzik ve sıcak içeceğiyle bize çalışma ortamını açan Lületaşı Ustası Ayhan Karahan’ı izlemek çok keyifliydi. Video Armağan Portakal tarafından hazırlanmıştır.