Göbeklitepe’nin ilk kez 1963 yılında İstanbul ve Chicago Üniversiteleri Güneydoğu Anadolu Tarihöncesi Araştırmaları Karma Projesi kapsamında yüzey araştırmaları sırasında tespit edildiğini ama 1994 yılında Heidelberg Üniversitesi’nden Klaus Schmidt burayı ziyaret edene kadar değerinin anlaşılamadığını söyleyerek başladığım yazıya tarih bilgisi vererek devam etmeyeceğim. Artık Göbeklitepe’nin “tarihin sıfır noktası” olarak adlandırıldığını, 12000 yıl öncesine dayanan bir kült merkezi olduğunu,yerleşik hayata geçişi temsil eden buğdayın atasına da Göbeklitepe eteklerinde rastlandığını ve daha pek çok bilgiyi Göbeklitepe’yi araştırırken her yerde bulup okuyabilirsiniz. Hatta 2 Kadın Anadolu’da olarak daha önceki gezimizde yazdığımız Göbeklitepe yazımız da burada.
Ben, Göbeklitepe’nin ne kadar çok geçmişe ait bir yer gibi anlatılmasına rağmen aslında bugünün bir simülasyonu olduğuna inanıyorum. Düşünsenize tarım yok, hayvancılık yok, insanın avcı toplayıcı olarak yaşamını sürdürdüğü bir dönem ve yeme, içmeden önce inanma ihtiyaçlarını gidermeye çalışıp tapınak yapıyorlar. Klaus’un da dediği gibi önce tapınak sonra şehir gelmiş. Yani tarım yerleşik hayatı getirmemiş, dini mabetlerin etrafında kalma arzusu sonucunda yerleşik hayat tarımı getirmiş.
Bu insanlar çok gelişmişler. Statik biliyorlar, mühendislikten anlıyorlar; tonlarca ağırlıktaki devasa taşları bir yerden bir yere taşıyorlar, ölçüyorlar, biçiyorlar, matematik zekaları çok kuvvetli. Yönetim, organizasyondan anlıyorlar, ilk ibadet merkezi, insanların bir araya geldiği alan. Ve 12 bin yıl sonra bile insanlar onların belirlediği yerlerde yaşıyorlar. Doğaya verdiğimiz tepki, yerleşim için seçtiğimiz yerler, hiçbir şey değişmedi aslında. 12 bin yıldır aynı insanlarız. Onları ilkel diye adlandıran insanlar da bu tepeye gelip onların adak adadığı yerde adaklarını adıyor, dualarını ediyor.
Göbeklitepe’yi tarıma geçmeden, evlerini inşa etmeden önce, karınlarını doyurmaktan çok daha öte bir ihtiyaçtan dolayı yapan bu insanlar neden yaptıktan bin yıl sonra üstünü örtüp gittiler? Ya da gittiler mi? Gittilerse bir gün dönecekler mi ve döndüklerinde bize ne diyecekler? İkinci kez 2 Kadın Anadolu’da olarak gittiğim Göbeklitepe’den yine kafamda deli sorularla döndüm.
Bize Göbeklitepe’yi çok farklı bir bakış açısıyla anlatan ve gezdiren Şanlıurfa İl Kültür Turizm Müdürü Aydın Aslan’a ve Raya Turizm’e teşekkürlerimizle.
Okuduklarim,yazdıklarım ve Kur’an bilgilerim birleşince kafamda güzel özetler oluştu … Teşekkür ederim her yazdığın ile bilgilendirmeye devam ediyorsun beni..